Refleksją o historii i pamięci rozpoczął swój wykład - gawędę dawny legnicki nauczyciel Technikum Elektroenergetycznego, wykładowca uniwersytecki, publicysta, dramaturg, prozaik i poeta, goszczący wielokrotnie w Legnicy oraz  Duszpasterstwie Ludzi Pracy'90. Jako, że listopad jest miesiącem pamięci o naszych świętych i zmarłych oraz związany  z wydarzeniami lat 1918-1919  czyli obroną Lwowa przed oddziałami wojsk ukraińskich,  Stanisław Srokowski wystąpił z opowieścią 0 Orlętach czyli Lwowie pierwszej połowy XX  wieku.

Historia będąc wiedzą o przeszłości, tradycji i pamięci ma dla nas ogromne znaczenie. Jeśli pozwolimy by w naszej pamięci powstawały luki i wyrwy, jeśli pogubimy fakty, znaki, ludzi, obrazy: "już ich nie ma", mówił. Pamięć to  budowanie tożsamości, która pozwala nam zrozumieć siebie samych, umożliwia komunikację na poziomie rodzinnym, społecznym i politycznym: "bez pamięci jesteśmy zupełnie niezrozumiali", "pamięć jest klejem który skleja cały świat", kontynuował Pan Srokowski.

Ważna jest pamięć o II Rzeczypospolitej, której  przywrócenie na mapy Europy nastąpiło wraz z zakończeniem I wojny światowej w 1918r. De facto na Kresach, przedłużył ją konflikt o ustalenie granic wschodniej Polski (min. obrona Lwowa) mający swoje konsekwencje w dalszych dziejach Polski.

"We Lwowie mieszkają głównie Polacy (65%), Żydzi (10%), Rusini i Ukraińcy (5%). Ukraińcy chcą stworzyć własne Państwo. Niespodziewanie, (lwowianie) budzą się rano o świcie. Co widzą? Widzą flagi ukraińskie rozwieszone po całym Lwowie, po ulicach chodzą ukraińscy żołnierze..."* opowida S. Srokowski  o pierwszym dniu  listopada 1918r.. Ukraińcy, wyprzedzając proces organizowania się odrodzonego państwa polskiego, zawłaszczają miasto i powołują Ukraińską Republikę Ludową ze stolicą we Lwowie. Lwów nie ma wówczas wojska i do obrony miasta przystępują uczniowie szkół powszechnych, gimnazjów, studenci i harcerze:

"Ta początkowa mała grupka 34. młodych chłopaków i dziewczyn rzuciła się na posterunki, zdobyła broń i wieczorem tego samego dnia, zorganizowane struktury młodego pokolenia liczyły 1000 osób. Mogły się już bronić, atakować, walczyć..."*.

Do lwowskich "Orląt", stopniowo dołączali żołnierze wracający z dawnych zaborów oraz dowódzcy rozpoczynający tworzenie właściwych struktur wojskowych. Walki trwały do 22 listpada i zakończyły się wyrzuceniem Ukraińców ze Lwowa. Wojna, opłacona "daniną krwi" trwała jeszcze poza Lwowem  do 1919r.

Wszystkich zainteresowanych gawędą kresową Stanisława Srokowskiego zapraszamy do jej wysłuchania na stronach: Duszpasterstwa Ludzi Pracy' 90, legnickiego Radia Plus.

* wszystkie cytaty pochodzą z wykładu S. Srokowskiego

*Byliśmy Państwem mającycm 35 mln obywateli o niezwykle skomplikowanej strukturze narodowościowej i społecznej w której 23 mln stanowili Polacy "z dziada pradziada". Pozostałą część stanowili Rusini - Ukraińcy (5 mln), Żydzi (3,5 mln co stanowiło 10% całej populacji europejskiej), Białorusini (2 mln), Niemcy (ok. 1 mln), Rosjanie (200  tys.,), Romowie (10 tys.), Ormianie (20 -30 tys.), Węgrzy, Rumuni, Bułgarzy, Turcy, Grecy i inni.