W ponad godzinnym wykładzie pn. Ormianie w Polsce – ponad 600 lat historii, który odbył się we środę w Muzeum Miedzi w Legnicy, prof. dr hab. Krzysztof Stopka, historyk średniowiecza, szkolnictwa, kościoła i armenista, przedstawił wielowiekowe dzieje Ormian, zawiłości kształtowania się wspólnoty politycznej, kulturowej, religinej i językowej.

W języku ormiańskim Armenia to Hajastan, a Ormianie - Hajowie. Ormianie jest staropolską nazwą wspólnoty, która przybyła do Polski w połowie XIV w.  z Krymu. Głównymi ośrodkami zamieszaknia stały się Lwów i Kamieniec Podolski. Przywileje nadane przez Kazimierza Wielkiego, a następnie potwierdzone przez innych władców polskich, spowodowały wzrost wspólnoty oraz ich wpływ na krajobraz etniczny, gospodarczy i kulturalny Polski. Byli kupcami towarów z Orientu, tłumaczami poselstw, rzemieślnikami, artystami. Pozbawieni ormiańskiej obecności bylibyśmy ubożsi o malarstwo Teodora Axentowicza, poezję Juliusza Słowackiego, wynalazki Ignacego Łukasiewicza, muzykę Krzyszofa Pendereckiego czy pasy kontuszowe z Manufaktury Paschalisa Jakubowicza.

Pełnili również istotne funkcje państwowe, otrzymywali dobra ziemskie i nadania szlacheckie. Na fali exodusu polskiego z ziem zabużańskich w latach 1944 -45, Ormianie  porzucili swoje wielowiekowe domostwo i wyjachali do Krakowa, Gliwic, Warszawy, Wrocławia oraz Gdańska, stapiając się z ludnością polską. Upadek komunizmu umożliwił im odrodzenie tradycji, zatem dziś zachowują własną odrębność obrzędową i wyznaniową. Kardynał Kazimierz Nycz. powołał w 2009r. proboszczów sprawujących opiekę nad  parafiami ormiańskokatolickimi: ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego w Gliwicach, ks. Artura Awdaliana w Warszawie i ks.  Cezarego Annusewicza w Gdańsku. Obecnie obowiązki te pełnią ks. T. Isakowicz-Zaleski dla Polski Południowej i ks. Rafał Krawczyk – dla Polski Północnej. Wspólnoty Ormian rosproszone są na całym świecie i  tworzą wielomilionową diasporę. Mają swoje organizacje, wydawnictwa, informacyjne strony internetowe.

Wykład towarzyszył trwającej wystawie "Katedra Ormiańska we Lwowie i jej twórcy".

Wystwę będzie można zwiedzać do 3 września 2017r., natomiast publikacje Pana Profesora Krzysztofa Stopki poczytać można, min. w Jagiellońskiej Bibliotece Cyfrowej .