Konferencja organizowana jest przez stowarzyszenie „Pamięć i Dialog”.

Data wydarzenia nie jest przypadkowa – dokładnie osiemdziesiąt lat wcześniej odbył się w Legnicy pierwszy zjazd pełnomocników obwodowych, będący jednym z kluczowych momentów procesu kształtowania się nowej administracji w tej części Ziem Zachodnich i Północnych. W założeniu organizatorów, z jednej strony konferencja ma stanowić okazję do refleksji nad losami Dolnego Śląska w okresie powojennym, a z drugiej do prezentacji aktualnych tematów badań dotyczących powojennego Dolnego Śląska, wymiany doświadczeń badawczych oraz może także do rozmowy na temat wyzwań, jakie stoją przed historykami zajmującymi się historią lokalną/regionalną w następnych latach.

W jej trakcie zostanie zaprezentowanych dwanaście referatów podzielonych na cztery panele tematyczne. Wśród prelegentów nie zabraknie osób z profesorskimi tytułami, jak prof. Grzegorz Strauchold (Uniwersytet Wrocławski) czy prof. Andrzej Małkiewicz (ex Uniwersytet Zielonogórski). Obecni będą też doświadczeni badacze historii regionalnej i lokalnej, którzy od kilkudziesięciu lat zajmują się tym zagadnieniem. Są to dr Marek Zawadka (Muzeum Historyczne w Lubinie), dr Ivo Łaborewicz (Archiwum Państwowe we Wrocławiu Oddział w Jeleniej Górze) oraz Wiesław Maciuszczak (Towarzystwo Ziemi Głogowskiej), posiadający na swoim koncie liczne publikacje książkowe oraz setki artykułów naukowych i popularnonaukowych na ten temat.

Ciekawe zagadnienie przedstawi duet badaczy związanych z wałbrzyską Akademią Nauk Stosowanych Angelusa Silesiusa, prof. Piotr Szymaniec i dr inż. Piotr Kmiecik. Omówią oni bowiem ewolucję stosunku do zastanego przez Polaków na terenach Dolnego Śląska dziedzictwa materialnego tych ziem.

Z kolei reprezentująca wrocławskie Ossolineum dr Joanna Hytrek-Hryciuk, o której po raz pierwszy głośno było w 2010 r., kiedy ukazała się jej pionierska książka „Rosjanie nadchodzą! Ludność niemiecka a żołnierze Armii Radzieckiej na Dolnym Śląsku w latach 1945–1948", to dzisiaj także jedna z najlepszych specjalistek od tzw. historii kobiet (herstorii) oraz osoba z ogromnym doświadczeniem badawczym i ceniona specjalistka. Nie możemy więc się doczekać, aż nam opowie o pracowniczkach dawnej "Hanki". Druga z badaczek, Kamila Bałchanowska-Łagojda (Instytut Pamięci Narodowej we Wrocławiu) przedstawi początki polskiej administracji w Kamiennej Górze, które będą mogły posłużyć jako materiał porównawczy do równolegle zachodzącego procesu w Legnicy.

Cieszy też nas obecność innych badaczy młodszego pokolenia. Wśród tej grupy znalazł się dr Krzysztof Łagojda z wrocławskiego oddziału IPN, autor wydanej w zeszłym roku monumentalnej monografii „Cztery filary stalinizacji. Ziemia kłodzka w czasach systemu totalitarnego 1948–1956", a wcześniej znany też ze swoich prac na temat zbrodni katyńskiej, w których ukazywał także trudne i skomplikowane losy tzw. rodzin katyńskich. Miłośników historii lokalnej ucieszy też obecność dr Marka Szajdy z Centrum Historii Zajezdnia we Wrocławiu, który od lat bada historię dolnośląskich Żydów oraz regionu jeleniogórskiego (książki „Ludność żydowska w Jeleniej Górze po 1945 roku", „Między propagandą a turystyką. Dni Karkonoszy i 840-lecie Jeleniej Góry w 1948 roku"). Specjalizuje się także w tzw. historii mówionej. Zaproszony został również Kacper Rosner-Leszczyński, doktorant w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, autor sporej liczby artykułów naukowych, stypendysta Ministra Edukacji i Nauki (2023) i Ministra Nauki (2024), dwukrotny zwycięzca grantu „Młody Badacz", a także laureat konkursu Studencki Nobel w kategorii Nauki Społeczne (2024).

Legnicę będzie reprezentował natomiast dr Marek Żak z Muzeum Miedzi w Legnicy, znany ze swoich prac związanych z powojenną historią naszego miasta.

Konferencja współfinansowana jest z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego.

Partnerami wydarzenia są: Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego oraz Koleje Dolnośląskie S.A.